Đại dịch Covid-19 xảy ra đã tạo động lực thúc đẩy nhiều “nhà đầu tư số không” ( không am hiểu về thị trường, không có kinh nghiệm, không có người hướng dẫn) tham gia vào thị trường chứng khoán. Theo số liệu từ Trung tâm lưu ký chứng khoán cho thấy, số lượng nhà đầu tư mới tham gia vào thị trường tăng vọt trong giai đoạn đầu năm với 131.763 tài khoản mới được mở, trong đó phần lớn là tài khoản của nhà đầu tư cá nhân trong nước.
Các “nhà đầu tư số không” – không am hiểu về thị trường, không có kinh nghiệm và không có người hướng dẫn thì càng cần phải có tính kỷ luật và sự kiên nhẫn khi đầu tư vào thị trường chứng khoán.
Dưới đây là những điều mà bà Nguyễn Thị Hằng Nga, Giám đốc đầu tư của Công ty Quản lý quỹ Vietcombank (VCBF) tin rằng các nhà đầu tư mới bắt đầu cần lưu ý khi tham gia thị trường.
Ai có thể tự đầu tư chứng khoán?
Nếu muốn tự đầu tư chứng khoán thì cần phải có sự hiểu biết về doanh nghiệp, bao gồm triển vọng ngành nghề, chiến lược kinh doanh, tài năng và tính chính trực của đội ngũ quản lý và tình hình tài chính của công ty …
Nguyên tắc đầu tư để có lãi là mua rẻ bán đắt. Vì vậy, bạn cần biết cổ phiếu mà bạn mua có giá trị bao nhiêu khi giá rẻ và bán khi giá đắt. Về mặt lý thuyết, giá trị bất lỳ của một loại tài sản nào là giá trị hiện tại của dòng tiền tương lai mà nó tạo ra.
Vì vậy, bạn cần có khả năng dự báo tương đối dòng tiền mà công ty đó có thể tạo ra trong tương lai và định giá dòng tiền tương lai đó ở hiện tại. Hoặc ít nhất bạn cũng cần biết giá cổ phiếu đắt hay rẻ so với tài sản ròng của công ty hay so với lợi nhuận hoặc dòng tiền hoặc cổ tức của công ty trong tương lai.
Sai lầm thường găp: Tin tức có thể dự báo thị trường trong ngắn hạn
Rất nhiều người cho rằng mình có khả năng dự báo thị trường và nắm bắt đươc thời cơ. Vì vậy, các nhà đầu tư này muốn lướt sóng, chớp cơ hội ngắn hạn và giàu lên một cách nhanh chóng. Họ tin rằng mình có thể dự báo đúng thị trường trong 1-2 năm, 1 -2 tháng hoặc thậm chí 1 -2 tuần tới. Tuy nhiên, có rất it người có thể làm được điều này.
Về lý thuyết, mặc dù giá cổ phiếu phản ánh khả năng sinh lợi nhuận của công ty trong tương lai, nhưng trong ngắn hạn, nó lại phụ thuộc vào cung, cầu cổ phiếu trên thị trường. Do đó, nó phụ thuộc vào việc đánh giá cổ phiếu đó là đắt hay rẻ, tâm lý của nhà đâu tư, nhu cầu thanh khoản của nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu đó. Không ai có thể dự đoán chính xác được tất cả những điều này trong ngắn hạn.
Có thể sẽ có một số người giàu lên trong phút chốc nhờ mau mắn hoặc bán đúng thời điểm một vài lần, nhưng điều đó chẳng khác nào bạn đang tham gia vào các canh bạc may rủi. Bạn có thể thắng trong lần mua bán này, nhưng cũng có thể mất rất nhiều vào lần khác, đặc biệt khi bạn không biết rằng bạn đang mua bán cái gì và nó đáng giá giá trị bao nhiêu.
Đầu tư dài hạn, sẵn sàng chấp nhận rủi ro
Nếu muốn sinh lợi nhuận từ việc đầu tư chứng khoán, bạn cần xác định đầu tư dài hạn, dài hạn ở đây không có nghĩa là bạn đầu tư một hay hai năm mà thậm chí lad 5-10 năm hoặc có thể hơn thế nữa. Mặc dù bạn có thể có lợi nhuận sớm hơn nếu thị trường thuận lợi, nhưng không ai có thể dự đoán trước được thị trường sẽ biến động như thế nào trong ngắn hạn. Vì vậy, bạn cần xác định đầu tư dài hạn để khi có sự kiện bất lợi xảy ra làm cho thị thị trường biến động, bạn không phải bán tháo với giá rẻ mà có khả năng chờ đợi thị trường phục hồi trở lại. Về mặt lý thuyết, các bạn không nên đầu tư cổ phiếu nếu không sẵn sàng năm giữ ít nhất là 5 năm.
Ví dụ, mới ra trường đi làm và tiết kiệm được 100 triệu đồng, mỗi tháng tiết kiệm thêm 10 triệu đồng. Bạn sẵn sàng đầu tư toàn bộ số tiền này cho mục tiêu mua đất sau 10 năm. Nếu gửi tiết kiệm với lãi suất hiện tại là 7% một năm, bạn sẽ mua được một miếng đất 1,9 tỷ đồng sau 10 năm. Nhưng nếu bạn đầu tư vào cổ phiếu và may mắn có được lợi nhuận là 15% một năm, bạn có thể mua được một miếng đất hơn 3,1 tỷ đồng sau 10 năm hoặc có thể mua được miếng đất 1,9 tỷ đồng trong thời gian sớm hơn, chẳng hạn là 7,5 năm, hoặc thậm chí sớm hơn nếu thị trường thuận lợi hơn.
Trong đầu tư chứng khoán, lợi nhuận đi kèm với rủi ro. Vì thế, bạn cần phải xác định mức độ rủi ro mà mình sẵn sàng chấp nhận. Nếu thị trường không thuận lợi, bạn thậm chí chỉ mua được căn nhà 1 tỷ đồng hoặc thấp hơn nữa. Bạn cần xác định tâm lý giữa niềm vui khi có được căn nhà 3,1 tỷ với nỗi buồn khi chỉ mua được căn nhà 1 tỷ, để xem khả năng chấp nhận rủi ro của mình đến đâu.
Tuy nhiên, việc lựa chọn công ty tốt và kiên nhẫn chờ đợi sẽ giúp bạn giảm được rủi ro này. Tâm lý nhà đầu tư thường hay so sánh lợi nhuận đầu tư chứng khoán với lãi suất ngân hàng hàng năm. Lợi nhuận từ đầu tư chứng khoán không đều đặn như gửi tiết kiệm. Càng nhìn vào các biến động ngắn hạn, rủi ro càng tăng cao với bạn. Bạn có thể phải chờ đợi nhiều năm không có lợi nhuận hay thậm chí bị lỗ cho tới khi cổ phiếu bạn nắm giữ tăng gấp đôi hoặc hơn thế nữa, tất nhiên phải là cổ phiếu được định giá rẻ hoặc và có lợi nhuận tăng trưởng tốt.
Đa dạng hóa danh mục đầu tư để giảm thiểu rủi ro
Bạn không nên đầu tư chứng khoán theo kiểu “được ăn cả, ngã về không, tức là bạn chỉ mua tập trung vào một ngành, hay một số cổ phiếu. Mặc dù bạn có thể hiểu rất rõ về ngành hay cổ phiếu đó, tin vào tương lai tươi sáng của công ty trong tương lai nhưng mọi thứ đều có thể xảy ra. Nếu bạn chỉ đầu tư vào một, thậm chí vào một vài cổ phiếu, khi có một sự kiện bất lợi xảy ra, danh mục của bạn có thể bị giảm rất nhiều.
Cân nhắc các quỹ đầu tư
Nếu bạn không có khả năng làm tất cả các điều trên, bạn có thể kựa chọn đầu tư vào các quỹ cổ phiếu. Quỹ cổ phiếu được quản lý bởi các nhà đầu tư chuyên nghiệp, có thời gian, kiến thức, có khả năng định giá cổ phiếu và đầu tư đa dạng vào một danh gồm nhiều cổ phiếu của nhiều ngành khác nhau giúp giảm thiểu rủi ro khi thị trường biến động. Tuy nhiên, nhược điểm là mức lợi nhuận qua kênh này sẽ không thể bằng khi bạn tự đầu tư.
Giá trị được tạo ra lớn nhất là từ thời gian. Bạn nên đầu tư càng sớm càng tốt. Như nhà đầu tư thiên tài Warren Buffett đã nói, bạn không nên đợi để đầu tư cổ phiếu mà hãy đầu tư cổ phiếu và đợi. Tất nhiên bạn cần phải chọn đúng cổ phiếu để mua và chờ đợi.
